Naho avuga ko imyidogo atari mike mu gihugu kubera iduga ry’ibiciro vy’ibiribwa, cane cane mu bisagara, Ndayishimiye avuga ko iyi si ari iy’ivyipfuzo vy’umubiri, ngo “umuntu biragoye ko anyurwa”.
Ati: “Abamaze kuronka umusesekara umufuko ukaronka bipfuza kugendera mu bihinda bisaba igitoro, bifuza kunywa agapfundikiye, bakipfuza kurya utuvuye mu bazungu ngo berekane ko bateye imbere.”
Yemeza ariko ko ari ukuri ko mu bisagara hari ikibazo c’imfungurwa zizimvye kubera gushikana ibicuruzwa biva ruguru mu bisagara aho batarima ari ingorane kubera igitoro.
Ati: “Nagira ndabaremeshe, indya mu Burundi ni ‘rya nawe’, ikigoye ni ukuva mu ntara zija muri izo ntara zirimwo abatunzwe no gusuma…kubera ibibazo vy’igitoro.”
Yasavye Abarundi kubumbwa n’ivyo bafise bagakomeza umwizero w’ejo heza.
Ijambo ry’umukuru w’igihugu Evariste Ndayishimiye ku myaka ine amaze ku butegetsi nta nkeka ko ryari ryitezwe cane. Kuko akwije iyo myaka igihugu kiri mu bihe bamwe bavuga ko kitari bwigere gicamwo.
Ubukene bw’igitoro n’ibindi vya nkenerwa buruta ubwo ibihe n’igihugu cari cugarijwe n’ibihano vy’akarere.
Ejo bundi igiporisi c’igihugu cashitse aho kibuza abantu gusiga imiduga yabo ku ma station aho ishobora kumara iminsi itondeye kuronka igitoro.
Ivyo bimaze imyaka hafi ibiri vyunyuka uko bukeye uko bwije. Imodoka ya Probox igeze aho itwara ”abana 20” ibajanye kw’ishure ni kimwe mu bimenyetso vy’aho ibintu bigeze.
Imvo nyamukuru, n’aho atari yonyene kandi nayo iterwa n’izindi nyinshi, ni uko igihugu gikenye amafaranga mvyamakugu -ama dorari- yo kugura ibintu biva hanze, na cane cane ico gitoro nyene.
Ukuri kw’ibicuruzwa ukurabira kw’isoko.
Aho naho idorari rimaze gushika aho rirenza 6.000 vy’amafaranga y’Uburundi. Ego muri banki ntirishika n’ibihumbi bitatu. Ariko abarikeneye barihabwa na banki bangana gute?
Umwimbu Perezida Evariste Ndayishimiye avuga ko ari umusesekara ushobora kuba ahanini ari uwo gushira mu nkono. Si uwo ikawa canke ubutare uzanira amafaranga y’agaciro igihugu. Kandi n’ivyo vyo kurya hamwe vyoba birenze ivyo Abarundi bakeneye navyo nyene vyoshorwa mu bindi bihugu bikinjiza ayo mafaranga y’agaciro.
Ayahora ava mu mfashanyo z’amakungu nayo nyene ntarasubira gufata umurindi nk’uwo yari afise imbere y’uko Perezida Ndayishimiye ashika ku butegetsi. Aho ntaco yabivuzeko mw’ijambo ryiwe.
Umushikiranganji wa mbere, Gervais Ndirakobuca, mu minsi iheze we yaremanze imbere y’inama nshingamateka ko ata nyishu afise. Kandi we yaravuze ko izo ngorane zifise imizi mu bihano amakungu yari yarafatiye Uburundi hagati ya 2015 na 2020.
Mw’ijambo ryiwe, perezida Ndayishimiye ntiyaraye atomoye niba we afise canke ko adafise inyishu.
Abarundi bo bari biteze ko avuga ko azifise. Gusa Perezida Ndayishimiye avuga ko n’aho Abarundi bidoga ko babuze ‘iki’ -akarorero igitoro- ariko batidoga ko babuze ‘amahera yo kukigura’. Aho ahasize ikibazo. None Abarundi bafise amafaranga reta yabo ikayabura kandi amafaranga reta zose ziyakura mu banyagihugu bazo?
Ariko n’aho yaciye kure, ijambo rya Perezida Ndayishimiye birumvikana ko rihagaze ku bibazo vy’ubutunzi. Gusa ryirinda kwerekana ko ibihe burimwo bigoye cane.
Nk’ikibazo c’umutekano n’imigenderanire mu karere aho igihugu kibanyi c’Urwanda cakunda kugaruka cagirizwa guhungabanya Uburundi, muri iryo jambo nticacishijwe mu kanwa.
