Ibihugu icyenda byo muri Afurika byamaze kubona itike yo kujya mu Gikombe cy’Isi cya 2026 kizabera muri Leta Zunze Ubumwe za Amerika, Mexique na Canada.
Ni nde uzatwara igikombe cy’isi cya 2026?
Tombola y’igikombe cy’isi cya 2026 yashyize hanze uko ama kipe azacakirana, ni mu gihe iminsi ikomeje gusatira, muri iri rushanwa rizabera muri Leta Zunze Ubumwe za Amerika, Canada na Mexico.
Hitezwe imikino irimo ihangana rikomeye, gutungurana, ndetse n’ibihe bidasanzwe ku bafana. Ariko se ni inde uhabwa amahirwe yo kwegukana iri rushanwa? Tugendeye ku basesenguzi, ndetse n’icyo imibare igaragaza.?
Urutonde rw’amakipe azitabira iri rushanwa ntiruramenyekana rwose, kuko imyanya itandatu izahatanirwa mu mikino ya kamarampaka mu kwezi kwa gatgikombe cy’isi cya 2026?
atu umwaka utaha.
Icyakora, mu isesengura kuri aya makipe azahatanira igikombe cy’isi cyo ku wa 19 z’ukwa karindwi, Ubudage, Espagne n’Ububiligi ni byo bihugu bifite amatsinda yoroshye kurusha ayandi muri iki gikombe cy’isi cya 2026, hafatiwe ku rutonde rwa FIFA rw’ibihugu bizitabira.
Ubuholandi n’u Budage byo bizahura n’ibihugu birushijeho gukomera. Ni ayahe makipe ari kwitwara neza muri iyi minsi?
Ubwongereza bwitwaye neza mu rugendo rwo gushaka itike y’igikombe cy’isi, kuko bwatsinze imikino yabwo yose, kandi nta gitego bwinjijwe.
Abageze ku mikino ya nyuma mu marushanwa abiri y’igikombe cy’u Burayi aheruka ndetse bakagera muri 1/4 cy’irushanwa ry’igikombe cy’isi cyabereye muri Qatar mu myaka itatu ishize, ikipe y’u Bwongereza [Three Lions] ifite icyizere cyo kwegukana iri rushanwa babifashijwemo n’umutoza wabo mushyaThomas Tuchel.
Abakora ubucuruzi bwo gutega ku mikino bo babona u Bwongereza buzigaragaza mu mikino yo muri iyi mpeshyi, aho benshi babushyira ku mwanya wa kabiri, inyuma ya Espagne. Espagne iherutse kwegukana igikombe cy’uburayi, na yo iri mu makipe yo kwitega, gusa umukino iherutse kunganya na Turkey ibitego 2-2, mu mikino ya nyuma yo gushaka itike na wo wangije agahigo kabo.
Umukinnyi wa Espagne ariko unakinira ikipe ya Barcelona Lamine Yamal, ni umwe mu bakinnyi beza isi ifite, akaba ari na we wafashije iyi kipe gutsinda ubwongereza ku mukino wa nyuma w’igikombe cy’i Burayi.
Uretse kuba baratsindiwe kuri penalty mu mikino ya nyuma y’amakipe y’ibihugu mu kwezi kwa gatandatu, Portugal iri mu makipe ataratsindwa mu irushanwa ryemewe na FIFA kuva bakina na Scotland mu kwezi kwa gatatu mu mwaka wa 2023.
Ubufaransa, bwanageze ku mukino wa nyuma w’igikombe cy’isi cyo muri Qatar cya 2022, na bwo ni imwe mu makipe yo kwitega muri iri rushanwa, kandi bumaze imikino myinshi bubifashijwemo n’umutoza wabo Didier Deschamps, nko mu mikino y’i Burayi iyi kipe yitwaye neza kuko nta mukino iratsindwa mu mikino yo gushaka itike u mugabane w’i Burayi.
Mudasobwa yihariye ya kompanyi ya Opta yashyize aya makipe atatu y’i Burayi mu y’ahabwa amahirwe, Espagne ni yo iri imbere na 17%, Ubufaransa 14.1%, naho u Bwongereza bukagira 11.8%.
Abakora ubucuruzi bw’imikino y’amahirwe ndetse n’abasesenguzi bafata Ubudage nk’ikipe ikomeye, gusa bwatangiye butsindwa ku mukino wa mbere wo gushaka itike, nyuma baza gutsinda imikino itanu ikurikiranye, ubu buri mu makipe azitabira imikino y’igikombe cy’isi. Ubusuwisi, Ubuholandi, Ububiligi, Korowasiya, ndetse na Norveje na bo barangije badatsinzwe mu mikino ya nyuma yo gushaka itike mu makipe y’i Burayi.
Ku rundi ruhande, igihugu cya Brazil nticyagize urugendo rworoshye: kiri ku mwanya wa gatanu muri Amerika y’Epfo, Abanya-Brazil batsinzwe imikino 6 muri 18. Ibi ntibyabujije abakora ubucuruzi bw’imikino y’amahirwe kubashyira ku mwanya wa kane mu bafite amahirwe yo kwegukana igikombe cy’isi, nubwo Opta yo yabashyize ku mwanya wa karindwi.
Argentina, ifite igikombe cy’isi giherutse, yagaragaje imbaraga nyinshi mu mikino yo gushaka itike mu bihugu byo muri Amerika y’Epfo, aho yarangije iri imbere n’amanota icyenda inyuma ya Ecuador.
Brazil ni yo kipe yonyine yatwaye ibikombe bibiri by’isi byikurikiranije, mu mwaka 1958 no mu 1962, ariko kubera ko bafite Lionel Messi, Argentina izaba na yo iri mu makipe ahabwa amahirwe yo kwegukana igikombe cy’isi.
Icyizere cyo kubona itike ku ma kipe yo muri Asia, cyari ku gihugu cy’u Buyapani, bwatsinzwe umukino umwe gusa mu rugendo rwo gushaka itike yo kwerekeza muri amerika mu mpeshyi umwaka utaha.
Maroc nk’ikipe yatunguye benshi mu gikombe cy’isi giheruka ikagera muri 1/2 cy’irushanwa mu mateka, nayo yatsinze imikino umunani yose mu rugendo rwo gushaka itike ku mugabane wa Afurika, ishobora kuzatanga akazi ku makipe akomeye. Misiri, Senegal, Côte d’Ivoire, na Tunisia na zo ntizatsinzwe umukino n’umwe.
Icyakora, mu itangira ry’Igikombe cya Afurika (AFCON) giteganijwe muri uku kwezi, bishobora kuzaba ingorabahizi ku bihugu bya Afurika, guhatana mu marushanwa abiri kandi akomeye mu mezi atandatu.
Cristiano Ronaldo yatangaje ko iri rushanwa rizaba ari ryo rya nyuma ry’igikombe cy’isi yitabiriye. Portugal ni ikipe yo kwitega muri iri rushanwa. Ku Butaliyani ho, abatwaye igikombe cy’ibihugu by’i Burayi muri 2020, bazanyura mu mikino ya kamarampaka kugira ngo babone itike ibaganisha ku gikombe cy’isi, gusa bafite ikipe yo kwitondera cyane ku rwego rw’isi.
Ese kuri ubu byifashe gute?
Kwakira igikombe cy’isi muri Leta Zunze Ubumwe za Amerika, Canada, na Mexique hagati mu mpeshyi byateje impungenge ku bushyuhe bukabije amakipe ashobora guhura na bwo.
Iki gikombe cy’isi cyakomeje kutavugwaho rumwe kubera imiterere idasanzwe y’ikirere kizaba kitameze neza,
By’umwihariko, Enzo Fernandez ukina mu kibuga hagati mu ikipe ya Chelsea yavuze ko yuagize isereri mu gihe yarimo akinira mu bushyuhe bukabije.
Ubushakashatsi bwakozwe na Kaminuza ya Queen’s University Belfast bwerekanye ko ubushyuhe buteganijwe ku bibuga 14 muri 16 bizakoreshwa mu gikombe cy’Isi cya 2026 bushobora kugera ku kigero gikabije mu gihe cy’irushanwa.
Biragaragara ko hari ibihugu bizihanganira ubushyuhe kurusha ibandi; gusa bimwe mu bihugu by’i Burayi bishobora guhura n’ibibazo, u Bwongereza bwagaragaje icyifuzo cy’uko bajya bakina ku masaha yo ku mugoroba kugira ngo birinde ubushyuhe bukabije.
Iby’uko ikirere kizaba gihagaze bishobora kuba amahirwe ku bihugu byo muri Amerika y’Epfo ndetse n’amakipe yo muri Afurika, nubwo nta kipe yo ku mugabane wa Afurika iregukana igikombe cy’isi.
Ibikombe 10 muri 11 byakiniwe ku mugabane w’i Burayi byatwawe n’amakipe yo kuri uwo mugabane, ariko biba bitandukanye cyane iyoicyo gikombe gikiniwe ku mugabane wa Amerika.
Buri gikombe muri birindwi byabereye muri Amerika cyatwawe n’ikipe yo muri Amerika y’Epfo kugeza ubwo Ubudage bwakuyeho ako gahigo muri 2014, hanyuma kuva ubwo Argentina na yo igitwarira mu bushyuhe bwo muri Qatar.
Espagne niyo kipe yo ku mugabane w’i Burayi yabashije gutwarira igikombe cy’isi hanze y’umugabane wayo bwa mbere, ubwo yegukanaga icyabereye muri Afurika y’Epfo mu mwaka wa 2010.
Abasesenguzi babivugaho iki?
Mu kiganiro yagiranye na Radio 5 ya BBC, Dion Dublin wahoze ari rutahizamu w’ikipe y’igihugu y’ubwongereza yabajijwe ku itsinda ry’igihugu cye yagize ati:
“Buri gihe mpangayikishwa n’ikipe ya Croatia, ifite ubunararibonye bwinshi, n’umwimerere bijyana. Ghana nayo irakomeye cyane kandi ishobora gukora itandukaniro, ni igihugu gikomeye cya Afurika kandi kizabagora cyane. ‘Impungenge’ niryo jambo rikwiye.”
Umunyamakuru w’imikino Julien Laurens yagize ati:
“Nzi ko Espagne yatsinzwe na Portugal ku mukino wa nyuma w’ irushanwa ry’ibihugu by’i Burayi ariko kuva umutoza Luis de la Fuente yagera muri iyi kipe, bazamuye urwego.
Yongeyeho ko: “Tebwe [Ubufaransa] duhagaze neza, kandi dufite Mbappé, sintekereza ko hari aho tudahagaze neza muri iyi kipe yacu.
Urutonde rw’uko amatsinda azaba ahagaze mu gikombe cy’isi cya 2026
Itsinda A: Mexico, Koreya y’Epfo, Afurika y’Epfo n’indi izava hagati ya Denmark, Macedonia na Repubulika ya Czech.
Itsinda B: Canada, Qatar, u Busuwisi n’indi izava hagati ya Wales, Ireland y’Amajyaruguru, u Butaliyani na Bosnia-Herzegovina.
Itsinda C: Brazil, Moroc, Haiti, Scotland.
Itsinda D: USA, Paraguay, Australia n’indi izava hagati ya Turukiya, Romania, Slovakia na Kosovo.
Itsinda E: U Budage, Curacao, Cote d’Ivoire, Ecuador.
Itsinda F: U Buholandi, u Buyapani, Tunisia n’indi izava hagati ya Ukraine, Sweden na Albania.
Itsinda G: U Bubiligi, Misiri, Ireland, New Zealand.
Itsinda H: Espagne, Cape Verde, Arabia Soudite, Uruguay.
Itsinda I: U Bufaransa, Senegal, Norvge, indi ni hagati ya Iraq Bolivia/Suriname.
Itsinda J: Argentina, Algeria, Austria, Yorodaniya.
Itsinda K: Portugal, Uzbekistan, Colombia n’indi izava hagati ya DR Congo, Jamaica na New Caledonia.
Itsinda L: U Bwongereza, Croatia, Ghana, Panama…
